केंद्रीय कर्मचाऱ्यांचा महागाई भत्ता मार्चमध्ये वाढणार असून यात 4 टक्क्यांनी वाढ होणार आहे. एकूण महागाई भत्ता 50 टक्क्यांवर पोहचल्यानंतर कॅल्क्युलेशनमध्ये मोठा बदल होणार आहे.
मार्चमध्ये महागाई भत्ता वाढल्यानंतर तो नव्या पद्धतीने मोजला जाणार आहे. पुढील महागाई भत्त्याची आकडेवारी 29 फेब्रुवारीपासून येण्यास सुरुवात होईल. जुलै 2024 मधील महागाई भत्त्यात वाढीची गणना (DA Hike Calculation) नवीन पद्धत किंवा त्याऐवजी नवीन सूत्र वापरून केलं जाणार आहे. यामागे एक कारण आहे, किंबहुना 50% महागाई भत्ता गाठल्यानंतर तो शून्य (0) पर्यंत कमी होईल..
केंद्रीय कर्मचाऱ्यांना सध्या 46% महागाई भत्ता मिळत आहे. अलीकडील AICPI निर्देशांक डेटावरून हे स्पष्ट झाले आहे की, यावेळी देखील DA 4% ने वाढला आहे. मात्र, त्याला केंद्रीय मंत्रिमंडळाची मंजुरी मिळणे बाकी आहे. कर्मचाऱ्यांना एप्रिलच्या पगारापासून वाढीव डीएचा लाभ मिळणार आहे. परंतु, त्याची अंमलबजावणी 1 जानेवारी 2024 पासून होणार आहे.
दरम्यान, पुढील तयारी सुरू झाली आहे. जानेवारीनंतर, महागाई भत्त्यात पुढील वाढ जुलै 2024 मध्ये होईल. या महागाई भत्त्याच्या हिशोबात बदल होऊ शकतात. कारण, 50% महागाई भत्त्यानंतर तो शून्यावर येईल आणि नवीन महागाई भत्त्याचे कॅल्क्युलेशन 0 पासून सुरू होईल..
महागाई भत्ता म्हणजे नेमकं काय ?
केंद्र आणि राज्य सरकारी कर्मचाऱ्यांना त्यांच्या राहणीमानाचा खर्च सुधारण्यासाठी महागाई भत्ता (DA) मिळतो. महागाई भत्ता महागाईच्या प्रमाणात मोजला जातो. कर्मचाऱ्याचे राहणीमान सुधारण्यासाठी भत्ता म्हणून DA हा पगाराच्या संरचनेचा भाग म्हणून ठेवला जातो. केंद्रीय कर्मचारी आणि सार्वजनिक क्षेत्रातील कर्मचाऱ्यांना महागाई भत्ता (DA) आणि पेन्शनधारकांना महागाई सवलत दिली जाते. हीच रचना राज्यांमध्येही लागू आहे..
आधार वर्षाच्या नव्या सिरीजनुसार कॅल्कुलेट होतो DA..
कामगार मंत्रालयाने 2016 मध्ये 7 वा वेतन आयोग लागू केल्यानंतर महागाई भत्ता मोजण्याचे सूत्र बदलले होते. कामगार मंत्रालयाने 2016 मध्ये महागाई भत्त्याचे मूळ वर्ष बदलले आणि मजुरी दर निर्देशांकाची नवीन मालिका (WRI-Wage Rate Index) जारी केली. कामगार मंत्रालयाने म्हटले आहे की, मूळ वर्ष 2016 = 100 सह WRI ची नवीन सिरीज मूळ वर्ष 1963 – 65 सह जुनी सिरीज बदलली आहे.
कसा मोजला जातो महागाई भत्ता ?
7व्या वेतन आयोगाच्या सध्याच्या महागाई भत्त्याच्या दराचा मूळ वेतनाशी गुणाकार करून महागाई भत्त्याची रक्कम मोजली जाते. तुमचा मूळ वेतन रु 56,900 DA (56,900 x46)/100 असल्यास, वर्तमान दर 46% आहे. महागाई भत्त्याची टक्केवारी = गेल्या 12 महिन्यांच्या CPI ची सरासरी – 115.76. आता जे येईल ते 115.76 ने भागले जाईल. मिळालेल्या संख्येचा 100 ने गुणाकार केला जाईल.
पगारावर किती मिळेल DA असा करा कॅल्कुलेट ?
7 व्या वेतन आयोगाच्या (7th Pay Commission Salary hike) अंतर्गत पगार मोजणीसाठी, कर्मचाऱ्यांच्या मूळ पगारावर DA मोजावा लागेल. समजा एखाद्या केंद्रीय कर्मचाऱ्याचे किमान मूळ वेतन 25,000 रुपये असेल, तर त्याचा महागाई भत्ता (DA गणना) 25,000 रुपयांच्या 46% असेल. 25,000 च्या 46% म्हणजे एकूण 11,500 रुपये. हे एक उदाहरण आहे. त्याचप्रमाणे, इतर पगार रचना असलेले लोक देखील त्यांच्या मूळ पगारानुसार त्याची गणना करू शकतात..
महागाई भत्त्यावरही लावला जातो टॅक्स..
महागाई भत्ता पूर्णपणे करपात्र (Taxable) आहे. भारतातील आयकर नियमांनुसार, इन्कम टॅक्स रिटर्नमध्ये (ITR) महागाई भत्त्याची वेगळी माहिती द्यावी लागते. म्हणजे, तुम्हाला महागाई भत्त्याच्या नावावर मिळणारी रक्कम करपात्र आहे आणि त्यावर कर भरावा लागेल..