नाद करा पण शेतकऱ्याचा कुठं। ‘या’ शेतकऱ्याने केली जमिनी विना शेती, अन् वर्षाला एकरी करतोय 3 कोटींची कमाई !

शेतीशिवार टीम, 16 एप्रिल 2022 :- तेलंगणातील एका शेतकऱ्याने हायड्रोपोनिक्स म्हणजेच हाइड्रोकल्चर शेती करून वर्षाला करोडो रुपये कमावत आहे. हरिश्चंद्र रेड्डी हे या शेतकऱ्याचे नाव आहे. त्यांनी सुरुवातीलाच एवढी कमाई सुरू केली असे नाही. सुरुवातीला त्यांनी हायड्रोपोनिक शेतीचे प्रशिक्षण घेतलं आणि त्याच्या तंत्रज्ञानाचा सखोल अभ्यास केला. त्यासाठी त्यांनी सुमारे 6 महिने हायड्रोपोनिक्स शेतीची पद्धत समजून घेतली आणि त्यानंतर या पद्धतीने शेती करण्यास सुरुवात केली. जरी सुरुवातीला हायड्रोपोनिक्स अर्थात नैसर्गिक शेती करण्याचा खर्च जास्त होता. मात्र त्यानंतर खर्च कमी होऊन उत्पादन वाढतं गेलं. परिणामी, आज या प्रकारची शेती करून ते 3 कोटींपर्यंत कमावत आहेत. आज आपण sheti shivar च्या माध्यमातून हायड्रोपोनिक्स शेती म्हणजे काय ? त्यातून एवढी कमाई कशी करायची ? त्याबद्दल सर्व माहिती जाणून घेणार आहोत, त्यामुळे तुम्हाला जर ही शेती करून करोडपती व्हायचं असेल तर हा लेख शेवटपर्यंत नक्की वाचा…

हायड्रोपोनिक्स शेतीची कल्पना रेड्डींच्या मनात कशी आली ?

शेतकरी हरिश्चंद्र रेड्डी हे सांगतात की, त्यांना लोकांना परवडणाऱ्या दरात भाजीपाला खायला द्यायचा होता. तसेच बाजारात भाजीपाल्याची मागणी पाहून त्यांचे लक्ष हायड्रोपोनिक्स शेतीकडे वळलं. एकदा ठरलं म्हणल्यावर त्यांनी दुसरा विचार केला नाही. अनेक ठिकाणी जाऊन माहिती घेतली आणि प्रशिक्षण घेतल्यानंतर हायड्रोपोनिक्स शेती करण्यास सुरुवात केली. पण,सुरुवातीला नफा खर्चाशी सुसंगत नव्हता. पण नंतर खर्च कमी झाला आणि नफा वाढू लागला आणि आज हरिश्चंद रेड्डी हायड्रोपोनिक्स शेतीतून दरवर्षी तब्बल तीन कोटी रुपये कमवत आहेत. हरिश्चंद रेड्डी हे तेलंगणाचे रहिवासी आहेत आणि ते एक यशस्वी हायड्रोपोनिक्स शेतकरी म्हणून नावारूपाला आले आहे.

पॉलीहाऊसला केलं निर्माण :- 

हरिश्चंद रेड्डी यांच्या म्हणण्यानुसार, नैसर्गिक आपत्तीपासून पिकाचे संरक्षण करण्यासाठी त्यांनी पॉलीहाऊसही निर्माण केलं आणि हायड्रोपोनिक पद्धतीने भाजीपाल्याची लागवड केली.पण,सुरुवातीच्या टप्प्यात पॉलीहाऊसचे बांधकाम आणि इतर बाबींवर बराच पैसा खर्च झाला.पण हळूहळू उत्पन्न वाढले आणि शेतीचा खर्च कमी होऊ लागला.अशा प्रकारे, हायड्रोपोनिक शेतीमध्ये सुरुवातीचा खर्च जास्त असतो परंतु वर्षानुवर्षे खर्च कमी होऊ लागतो आणि नफा वाढू लागतो.

आता आपण हायड्रोपोनिक्स शेती म्हणजे नेमकं काय ते समजून घेउया…

हायड्रोपोनिक्स तंत्रज्ञानाने केलेल्या लागवडीसाठी मातीची गरज नसते. तसेच मातीचा वापर न करता आधुनिक पद्धतीने शेती केली जाते.ही हायड्रोपोनिक्स शेती ही पाणी किंवा पाण्यासोबत वाळू आणि खडे मध्ये केली जाते. त्यासाठी हवामान नियंत्रणाची गरज नाही. हायड्रोपोनिक शेतीसाठी सुमारे 15 ते 30 अंश तापमान आवश्यक आहे. 80 ते 85 %आर्द्रता असलेल्या हवामानात याची व्यवस्थितपणे लागवड करता येते. अनेकदा तुम्ही पाहिले असेल की, एखादे रोपटे एखाद्या पाण्याने भरलेल्या बॉटलमध्ये ठेवले, तर काही दिवसांतच ते रोपटे हळूहळू वाढू लागते. असेच काहीसे तंत्रज्ञान हे हायड्रोपोनिक्स शेतीचं आहे.

कशी करावी ही हायड्रोपोनिक्स शेती :-

या तंत्रामध्ये पाइप चा वापर केला जातो ज्यामध्ये अनेक छिद्र असतात,वनस्पतीचे रोपे या पाईपच्या छिद्रात लावली जातात. रोपांची मुळे पाईपच्या आत असावीत, ज्यामुळे रोपे पाण्यात बुडवली जातात त्यामध्ये पोषक तत्वांनी असलेले पाणी भरलेले असते. प्रत्येक पाईपमध्ये 20 छिद्रे असतात. या छिद्रांमध्ये 2 इंच आकाराचे नेटपॉड ठेवले जातात.

नेटपॉड हे लहान असतात ज्यात अनेक छिद्र असतात. पाईप्सद्वारे आयताकृती वाहिन्यांमध्ये पाणी वाहत असताना या छिद्रांमधून पाणी सहजपणे जाऊ शकते. हे नेटपॉड रोपाची मुळे त्यांना पाण्याच्या संपर्कात पुरेशा खोलीपर्यंत ठेवतात. पाणी लांबलचक वाहिन्यांमधून वाहत असताना, ते नेहमी वनस्पतीच्या मुळांच्या संपर्कात असते, ज्यामुळे वनस्पतींना पाण्यातून पोषक तत्वे शोषण्यास मदत होते.

या तंत्रात फॉस्फरस, नायट्रोजन, मॅग्नेशियम, कॅल्शियम, पोटॅश,जस्त, सल्फर,आयर्न यांसारखी पोषक आणि खनिजे योग्य प्रमाणात एकत्र मिसळली जातात. आता या मिश्र द्रावणाला विहित वेळ दिला जातो. त्यामुळे रोपांना सर्व पोषक घटक मिळत राहतात आणि झाडे सहज वाढतात.

सध्या हे तंत्र फक्त शिमला मिरची,वटाणे, मिरची,स्ट्रॉबेरी, ब्लॅकबेरी,ब्लूबेरी, टरबूज, खरबूज,अननस, सेलेरी, तुळस,गाजर, सलगम, काकडी, मुळा, बटाटा इ…यासारख्या लहान वनस्पती पिकांच्या लागवडीमध्ये वापरले जात आहे

हायड्रोपोनिक्स शेतीसाठी किती येतो खर्च :-

खरंतर या प्रकारच्या तंत्रज्ञानाचा वापर करणे अधिक खर्च करते, परंतु एकदा सिस्टम पूर्णपणे स्थापित झाल्यानंतर. मग तुम्ही या प्रणालीतून अधिक नफा
मिळवू शकता. यामध्ये कमी जागेत जास्त रोपे लावता येतात. जर आपण गुंतलेल्या खर्चाबद्दल बोललो तर, हायड्रोपोनिक्स तंत्रज्ञान स्थापित करण्यासाठी प्रति एकर तुम्हाला 30 लाख रुपये खर्च येतो. हे तंत्रज्ञान तुम्ही 100 चौरस फूट इतक्या छोट्या जागेत बसवल्यास तुम्हाला 50,000 ते 60,000 रुपये खर्च येऊ शकतो. या परिसरात सुमारे 200 झाडे लावता येतात. तुम्हाला हवे असल्यास तुम्ही तुमच्या घराच्या छतावरही हे तंत्र वापरून शेती करू शकता…

हायड्रोपोनिक्स शेतीचे काय आहेत फायदे :-

हायड्रोपोनिक्स शेती करून शेतकरी चांगला नफा मिळवू शकतात. सुरुवातीचा खर्च जास्त असला तरी एकदा ही यंत्रणा बसवली की त्याची किंमत आणखी कमी होऊन नफा वाढतो. हायड्रोपोनिक्स शेतीचे अनेक फायदे आहेत. त्यातील काही फायदे पुढीलप्रमाणे आहेत.

पाण्याची बचत होते :- 

हायड्रोपोनिक्स शेतीमुळे सुमारे 90%पाण्याची बचत होते. या संदर्भात सध्याच्या काळात अशा शेतीची गरज अधिक आहे. कारण आज सर्वत्र जलसंकटाची समस्या गडद होत चालली आहे. अशा परिस्थितीत ही शेती हा चांगला पर्याय आहे.

कमी जागेत जास्त रोपे वाढवणे शक्य आहे :-

पारंपरिक शेतीच्या तुलनेत हायड्रोपोनिक्स शेतीचा वापर करून कमी जागेत अधिक झाडे लावता येतात. या पद्धतीमुळे झाडांना कोणतेही नुकसान न होता पोषक तत्व सहज मिळतात. त्यामुळे त्यांची वाढ लवकर होते आणि पीकही दर्जेदार होते.

खराब हवामानाचा प्रभाव नाही :-

हायड्रोपोनिक्स शेतीवर हवामानाचा फारसा परिणाम होत नाही. तसेच कीड व रोगांचा प्रादुर्भाव कमी असतो. विशेष म्हणजे हे मातीशिवाय रोपे वाढवण्याचे हे तंत्र आहे. त्यामुळे जमिनीत पसरणाऱ्या रोगांचा किंवा किडींचा प्रादुर्भाव होत नाही. या व्यतिरिक्त या तंत्रात हवामान, प्राणी किंवा कोणत्याही प्रकारच्या जैविक आणि अजैविक घटकांचा झाडावर परिणाम होत नाही. बहुतांश पॉलीहाऊस बनवूनच या तंत्राने शेती केली जाते. लागवडीचे हे तंत्र बहुतांशी परदेशात वापरले जात आहे.

कीटकनाशके आणि रासायनिक खतांच्या खर्चात बचत :-

हायड्रोपोनिक्स शेतीमध्ये कीटकनाशके आणि रासायनिक खतांचा वापर केला जात नाही. हे पूर्णपणे नैसर्गिक शेतीच्या तत्त्वावर आधारित आहे. त्यामुळे यामध्ये नैसर्गिक शेतीचे नियम पाळले जातात. यामध्ये केवळ नैसर्गिक खतांचा वापर केला जातो, ज्यामुळे महागड्या रासायनिक खतांवर आणि युरिया आणि कीटकनाशकांच्या खर्चात बचत होते.

निरोगी उत्पादन,अधिक नफा :-

हायड्रोपोनिक्स शेतीत रासायनिक खते,कीटकनाशके वापरली जात नाहीत. यामुळे आपल्याला सकस उत्पादन मिळते ज्याचा बाजारभावही चांगला असतो. अशा प्रकारे,या प्रकारच्या शेतीतून दर्जेदार निरोगी उत्पादन मिळू शकते,जे लोकांच्या आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे.

तुम्हाला जर हायड्रोपोनिक्स सिस्टीम किट ऑनलाईन खरेदी करायचं असेल तर  https://dir.indiamart.com/impcat/hydroponic-systems.html वेबसाइटवरून खरेदि करू शकता…

महाराष्ट्र – हायड्रोपोनिक्स प्रशिक्षण केंद्र 

संस्थेचे नाव: Tichxelons Agrotech. Techxellance Solutions Pvt Ltd.

पत्ता : शाखा : बी 409/410 क्रिस्टल प्लाझा, इन्फिनिटी मॉलच्या समोर, अंधेरी वेस्ट, मुंबई 400053 

महाराष्ट्र मोबाईल क्रमांक : 9323281720/7977697408/9594695777

ईमेल: info@techxellance.com

वेबसाइट: https://www.techxellanceagrofarm.com