भारतातील लोकांना नेहमीच बचत करण्याची सवय असते आणि बरेच लोक गुंतवणूक करून त्यांच्या भावी पिढीसाठी तयार करतात. सोने आणि मालमत्तेमध्ये गुंतवणूक करण्यावर लोकांचा नेहमीच विश्वास राहिला आहे. शेतीयोग्य जमीन ही देखील या महत्त्वाच्या गुंतवणुकीपैकी एक आहे, कारण जमिनीचे मूल्य कालांतराने वाढते आणि हे विशेषतः कृषी क्षेत्रात ओळखले जाते.
परंतु, हे जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे की, भारतात शेतजमीन खरेदीवर मर्यादा आहेत. याचा अर्थ असा नाही की, एखादी व्यक्ती त्याला पाहिजे तेवढी जमीन खरेदी करू शकते. भारतात शेतजमीन खरेदी करण्यासाठी विविध नियम आहेत आणि प्रत्येक राज्य वेळोवेळी स्वतःच्या नियमांच्या आधारे त्यात सुधारणा करत असते.
राज्यनिहाय नियम :-
भारतातील शेतजमीन खरेदीच्या मर्यादा राज्यानुसार बदलतात. परंतु, बहुतेक राज्यांमध्ये ही मर्यादा पाळली जाते. तसेच, बिगरशेती जमिनीबाबत सहसा कोणतेही नियमन नसते. आपण इथे शेतजमीन खरेदीबद्दल जाणून घेणार आहोत..
राज्य – कमाल खरेदी मर्यादा (हेक्टर)
हरियाणा – मर्यादा नाही
पंजाब – मर्यादा नाही
उत्तर प्रदेश – 12.5 हेक्टर
मध्य प्रदेश – 10 हेक्टर
गुजरात – 10 हेक्टर
राजस्थान – 10 हेक्टर
महाराष्ट्र – 54 एकर
ही यादी बहुतेक राज्यांच्या नियमांच्या सारांश आहे आणि सूचित करते की, भारतात लागवडीयोग्य जमीन खरेदी करण्याची मर्यादा सामान्यतः 10 – 12.5 हेक्टर आहे. परंतु, नियमांच्या डिटेल्सबद्दल अधिक जाणून घेण्यासाठी तुम्ही तुमच्या राज्य भूविभागाशी किंवा स्थानिक प्रशासकीय प्राधिकरणाशी संपर्क साधू शकता..
भिन्न कमाल मर्यादा..
भारतातील जमीनदारी व्यवस्था संपुष्टात आल्यानंतर अनेक बदल करण्यात आले. राष्ट्रीय स्तरावर काही बदल करण्यात आले, तर काही अधिकार राज्यांना देण्यात आले. त्यामुळे प्रत्येक राज्यात जमीन खरेदीची कमाल मर्यादाही वेगळी असते. याशिवाय शेतजमीन कोण विकत घेऊ शकते हे देखील राज्यच ठरवते.
काही राज्ये आणि जमीन खरेदी मर्यादा..
केरळमध्ये जमीन दुरुस्ती कायदा 1963 अंतर्गत, विवाहित नसलेली व्यक्ती केवळ 7.5 एकरपर्यंत जमीन खरेदी करू शकते. तसेच, 5 सदस्यांचे कुटुंब 15 एकर जमीन खरेदी करू शकते. महाराष्ट्रातील लागवडीयोग्य जमीन तेच खरेदी करू शकता त्यांची आधीच शेती आहे, महाराष्ट्रात कमाल मर्यादा 54 एकरापर्यंत आहे. पश्चिम बंगालमध्ये जास्तीत जास्त 24.5 एकर जमीन खरेदी करता येऊ शकते.
हिमाचल प्रदेशात 32 एकर जमीन खरेदी करता येईल. तुम्ही कर्नाटकातही 54 एकर जमीन खरेदी करू शकता आणि इथेही महाराष्ट्राचा नियम लागू आहे. उत्तर प्रदेशमध्ये एक व्यक्ती जास्तीत जास्त 12.5 एकर लागवडीयोग्य जमीन खरेदी करू शकतो. बिहारमध्ये केवळ 15 एकरपर्यंत शेती किंवा बिगरशेती जमीन खरेदी करता येते. .
हे लोकं शेतजमीन खरेदी करू शकतं नाही..
अनिवासी भारतीय किंवा परदेशी नागरिक भारतात शेतीयोग्य जमीन खरेदी करू शकत नाहीत. त्याला फार्म हाऊस किंवा वृक्षारोपण मालमत्ताही खरेदी करता येत नाही. मात्र, कुणाला त्यांना वारसा हक्काने जमीन द्यायची असेल तर ते देऊ शकतात..
या नियमांचे करा पालन..
भारतातील शेतजमीन खरेदी करण्यासाठी तुम्ही स्थानिक नियमांचे पालन केले पाहिजे. नियमांचे पालन करण्यासाठी, आपण खालील स्टेप्सचा अवलंब केला पाहिजे..
तुमच्या राज्याच्या भूमी विभाग किंवा स्थानिक प्रशासकीय प्राधिकरणाकडून नियमांचे डिटेल्स मिळवा.
आवश्यक कागदपत्रे, जसे की ओळखपत्र, शेताचा सर्व्हे नकाशा आणि जमीन महसूल पावती सबमिट करा.
गुंतवणुकीच्या क्रियाकलापांची नियमितपणे पडताळणी करा आणि तुमच्या गुंतवणुकीच्या आधारे जमीन लिक्विडेट करा.
तुमच्या शेतजमिनीचे निवासी जमिनीत रुपांतर करण्यासाठी नगर पालिका परिषद किंवा ग्रामपंचायतीकडून एनओसी मिळवा..
लक्षात घ्या की, कोणतीही थकबाकी किंवा खटल्याची स्थिती असू नये.
या नियमांचे पालन करून तुम्ही तुमच्या राज्यात शेतजमीन खरेदी करू शकता आणि या फॉर्ममध्ये तुम्ही जमिनीचे मालक बनू शकता. लक्षात घ्या की, तुम्ही सर्व नियमांचे काटेकोरपणे पालन केले पाहिजे जेणेकरून तुम्हाला कोणत्याही कायदेशीर समस्यांपासून वाचवता येईल.