केंद्रीय कर्मचाऱ्यांचा महागाई भत्ता आता 50 टक्क्यांवर पोहचला असून हा भत्ता जानेवारी 2024 पासून लागू झाला आहे. आता पुढील अपडेट जुलै 2024 पासून लागू होणार आहे. सप्टेंबर 2024 पर्यंत ही मंजुरी मिळेल. परंतु, यासाठी AICPI निर्देशांक जानेवारी ते जून 2024 दरम्यान असणे आवश्यक आहे. ही संख्या केंद्रीय कर्मचाऱ्यांचा महागाई भत्ता किती वाढणार हे ठरवेल.
आकडेमोड कुठून सुरू होणार? 50 टक्के दराने शून्य (0) असलेला महागाई भत्ता (DA वाढ) प्रत्यक्षात बदलेल की गणना 50 च्या पुढे चालू राहील. हे सर्व प्रश्न केंद्र सरकारच्या कर्मचाऱ्यांच्या मनात नक्कीच असतील. मात्र, त्यांच्या उत्तरासाठी 31 जुलै 2024 पर्यंत वाट पाहावी लागणार आहे. कारण, 31 जुलैला येणारा आकडा ठरवेल की पुढील डीए वाढ किती होणार आहे. चला तर मग समजून घेऊया..
AICPI क्रमांकांद्वारे ठरवला जातो महागाई भत्ता..
केंद्रीय कर्मचाऱ्यांचा महागाई भत्ता AICPI निर्देशांक म्हणजेच CPI(IW) द्वारे ठरवला जातो. लेबर ब्युरो दर महिन्याच्या शेवटच्या कामकाजाच्या दिवशी जारी करते. मात्र, या डेटाला एक महिना उशीर झाला आहे. उदाहरणार्थ, जानेवारीचा डेटा फेब्रुवारीच्या शेवटी येतो. महागाई भत्ता किती वाढेल हे निर्देशांक संख्या ठरवतात. महागाई भत्ता ठरवण्यासाठी एक सूत्र देण्यात आले आहे.
केंद्र सरकारच्या कर्मचाऱ्यांसाठी, सूत्र [(गेल्या 12 महिन्यांच्या अखिल भारतीय ग्राहक किंमत निर्देशांकाची सरासरी (AICPI) – 115.76)/115.76]×100 आहे. यामध्ये ब्युरो अनेक वस्तूंचा डेटा गोळा करतो. या आधारे निर्देशांक क्रमांक ठरविला जातो.
लेबर ब्युरोने जारी केले कॅलेंडर..
औद्योगिक कामगारांसाठी CPI च्या मोजणीसाठी, AICPI क्रमांक प्रत्येक महिन्याच्या शेवटच्या कामकाजाच्या दिवशी जारी केला जाईल. यासाठी कार्यक्रमाचे कॅलेंडर आधीच प्रसिद्ध झाले आहे. त्यानुसार जानेवारीचा सीपीआय क्रमांक २९ फेब्रुवारीला जाहीर झाला. फेब्रुवारीचा सीपीआय क्रमांक २८ मार्च रोजी प्रसिद्ध होणार होता. परंतु, त्यास विलंब होत आहे. आता पुढील CPI म्हणजेच मार्चची संख्या 30 एप्रिल रोजी प्रसिद्ध होईल. त्याच वेळी, यानंतर एप्रिल क्रमांक 31 मे रोजी जारी केला जाईल. त्यानंतर 28 जूनला मेचे आकडे येतील आणि 31 जुलैला जूनचे आकडे जाहीर होतील. ही संख्या पुढील सहा महिन्यांसाठी महागाई भत्त्यात वाढ ठरवेल.
फेब्रुवारीचे आकडे जाहीर करण्यास विलंब..
लेबर ब्युरोने 28 फेब्रुवारी रोजी जानेवारी 2024 साठी AICPI इंडेक्स नंबर जारी केला आहे. पण, फेब्रुवारीचा अंक 28 मार्चला रिलीज होणार होता, तो अजून रिलीज झालेला नाही. जर आपण सध्याची परिस्थिती पाहिली तर जानेवारीपर्यंत CPI (IW) संख्या 138.9 अंकांवर आहे. त्यामुळे महागाई भत्ता 50.84 टक्के झाला असून हा 51 टक्के मोजला जाईल.
अंदाजानुसार, फेब्रुवारीमध्ये हा आकडा 51.42 पर्यंत पोहोचू शकतो. मात्र, यात फारसा बदल होणार नाही. महागाई भत्त्याची खरी संख्या जाणून घेण्यासाठी 31 जुलैची वाट पाहावी लागेल. कारण, त्यानंतरच 6 महिन्यांच्या CPI(IW) आकड्यांच्या आधारे महागाई भत्ता किती वाढला हे कळेल. 31 जुलै रोजी जाहीर होणारे आकडे हे ठरवतील की महागाई भत्ता 3 टक्के, 4 टक्के किंवा त्याहून अधिक वाढेल..
जर शन्यु (0) झाला तर कधी होईल ?
महागाई भत्ता शून्यावर येईल की नाही हे अद्याप स्पष्ट झालेले नाही, असे तज्ज्ञांचे मत आहे. जुलैमध्ये अंतिम आकडे आल्यावरच ती शून्यावर येणार की पन्नाशीच्या पुढे हिशोब सुरू राहणार हे स्पष्ट होईल. महागाई भत्ता कसा आणि कुठून मोजला जाईल हे पूर्णपणे सरकारवर अवलंबून असणार आहे.
पगारात 9000 रुपयांनी होणार वाढ..
जर 0 जुलैपासून महागाई भत्त्याची गणना सुरू झाली तर केंद्रीय कर्मचाऱ्यांच्या पगारात 9000 रुपयांची वाढ होईल. ही वाढ किमान पगारावर मोजली जाईल. जर एखाद्या केंद्रीय कर्मचाऱ्याचा मूळ पगार 18000 रुपये असेल तर त्याचा पगार वाढून 27,000 रुपये होईल. तसेच एखाद्या कर्मचाऱ्याचा पगार 25,000 रुपये असेल तर त्याच्या पगारात 12,500 रुपयांची वाढ होईल. हे घडेल कारण, एकदा महागाई भत्ता रद्द झाल्यानंतर तो मूळ वेतनात विलीन केला जाईल. परंतु, शेवटच्या वेळी 1 जानेवारी 2016 रोजी महागाई भत्ता शून्यावर आणण्यात आला होता. त्यावेळी सातव्या वेतन आयोगाच्या शिफारशी लागू करण्यात आल्या होत्या.