शेतीशिवार टीम :14 जुलै 2022 :- फ्रान्समध्ये 14 जुलै रोजी राष्ट्रीय दिन साजरा केला जातो. हा दिवस बॅस्टिल डे म्हणून साजरा केला जातो. 1789 मध्ये आजच्या दिवशी, फ्रेंच क्रांतिकारकांनी पॅरिसच्या काठावरील बॅस्टिल लष्करी किल्ला बंद केला होता. ही घटना फ्रेंच राज्यक्रांतीची ठिणगी मानली जाते. ही घटना फ्रेंच राज्यक्रांतीला कलाटणी देणारी ठरली. हे फ्रान्सचे पहिले प्रजासत्ताक, फ्रान्सचे सार्वभौम राष्ट्र 1792 मध्ये निर्माण झाले म्हणून साजरा केला जातो.
1300 च्या दशकात ब्रिटिशांविरुद्धच्या फ्रेंच युद्धादरम्यान पॅरिस शहराच्या पूर्वेकडील प्रवेशद्वाराचे संरक्षण करण्यासाठी बॅस्टिल बांधले गेले. दगडापासून बनवलेल्या प्रचंड इमारतीच्या संरक्षणासाठी 100 फूट उंच भिंती आणि रुंद खंदक बांधण्यात आला होता. यासोबतच त्याच्या सुरक्षेसाठी 80 हून अधिक नियमित सैनिक आणि 30 स्विस सैनिक तैनात होते.
तुरुंग म्हणून वापरला गेला किल्ला…
या लष्करी किल्ल्याचा तुरुंग म्हणून देखील वापर केला गेला. यात राजकीय मतभेद असणाऱ्या (अनेक लेखक, तत्त्वज्ञ) यांना ठेवण्यात आले होते. राजाच्या आज्ञेवरून यापैकी अनेकांना निष्कारण बंदी करण्यात आले. हा किल्ला स्वैराचार, निरंकुशता आणि जुलूमशाहीचे प्रतिक होता आणि त्याच्या पडझडीने पुरातत्व व्यवस्थेला मोठे आव्हान दिले. या घटनेचा परिणाम फ्रान्सच्या ग्रामीण भागातही झाला आणि गावकऱ्यांनी सरंजामशाही कराच्या नोंदी पेटवून दिल्या.
बाल्टेअर आणि मिराबो सारख्या प्रसिद्ध नेत्यांना कैद करण्यात आले होते…
या तुरुंगात बाल्टेअर आणि मिराबो सारख्या प्रसिद्ध नेत्यांनाही कैद करण्यात आले होते. या किल्ल्यावर हल्ला करून क्रांतिकारकांनी किल्ला ताब्यात घेतला. असे मानले जाते की राजा इच्छित असल्यास गर्दी दाबू शकला असता, परंतु या घटनेला मोठे राजकीय महत्त्व होते. या विजयाने जनतेने दुसऱ्यांदा निरंकुश राजवट जिंकली. त्यानंतर हा दिवस (14 जुलै) राष्ट्रीय सुट्टी घोषित करण्यात आली.
बॅस्टिलच्या पतनानंतर क्रांती
बॅस्टिलच्या पतनानंतर फ्रान्सच्या विविध भागात क्रांतीच्या लाटा उसळू लागल्या. शहरांमध्ये नवीन प्रकारचे महापालिका सरकार आणि सुरक्षा पथके तयार करण्यात आली. खेड्यापाड्यात आणि ग्रामीण भागात शेतकऱ्यांनी कायदा हातात घेऊन जहागिरदारांचे कागदपत्रे जाळले आणि सर्वत्र मारामारी झाली. या घटनेचा परिणाम असा झाला की येथील सरंजामशाही व्यवस्था पूर्णपणे संपुष्टात आली.
हल्ला करणार्या क्रांतिकारकांमध्ये कोण सामील होते ?
बॅस्टिलवर हल्ला करणारे क्रांतिकारक बहुतेक कारागीर, शिल्पकार आणि स्टोअरचे मालक होते जे पॅरिसमध्ये राहत होते. ते थर्ड इस्टेट नावाच्या फ्रेंच सामाजिक वर्गाचे सदस्य होते. या हल्ल्यात सुमारे 1000 लोक सहभागी झाले होते. या हल्ल्यापूर्वी, क्रांतिकारक 14 जुलैच्या सकाळी बॅस्टिलजवळ आले. त्यांनी बॅस्टिलशी संपर्क साधला. त्यांनी मागणी केली,कि बॅस्टीलचे लष्करी नेता, गव्हर्नर डी लॉले, यांनी तुरुंगाला आत्मसमर्पण करावे आणि दारुगोळा आमच्याकडे सोपवावा. परंतु त्यांची मागणी फेटाळण्यात आली.
चर्चा सुरू असताना जमाव भडकला. दुपारी ते किल्ल्याच्या प्रांगणात पोहोचण्यात यशस्वी झाले. त्यानंतर क्रांतिकारकांनी मुख्य किल्ल्यात प्रवेश करून तो तोडण्याचा प्रयत्न सुरू केला. बॅस्टिलमध्ये, सैनिक घाबरले आणि त्यांनी जमावावर गोळीबार सुरु केला. मारामारी सुरू झाली होती. तथापि, या लढाईत महत्त्वाचे वळण आले जेव्हा काही सैनिक जमावाच्या बाजूने सामील झाले.
सोळाव्या राजा लुई चा शेवट :-
किल्ल्यावरील हल्ल्यानंतर, गव्हर्नर डी लॉले यांना वाटले की परिस्थिती आता नियंत्रणात नाही आणि त्यांनी शरणागती पत्करली आणि किल्ला क्रांतिकारकांच्या ताब्यात आला. या लढाईत 100 क्रांतिकारकही मारले गेले. आत्मसमर्पण केल्यानंतर, गव्हर्नर डी लॉले आणि तीन अधिकारी जमावाने मारले. या घटनेचा परिणाम असा झाला की राजा लुई सोळावा याची सत्ता उलथून टाकण्यात आली.
14 जुलै 1789 आणि 14 जुलै 1790 हे दोन्ही महत्त्वाचे दिवस म्हणून फ्रेंच राष्ट्रीय दिवस साजरा केला जातो. रिपब्लिकन(Republicans ) आणि राजेशाही (Royalists) यांच्यातील करार म्हणून 14 जुलै 1880 रोजी हा फ्रान्सचा राष्ट्रीय दिवस बनला. मिलवॉकी(Milwaukee), विस्कॉन्सिन(Wisconsin) येथे चार दिवस बॅस्टिल डे मोठ्या धूमधडाक्यात साजरा केला जातो. त्याच वेळी, 1979 मध्ये या दिवशी, पॅरिसमध्ये एक मैदानी मैफल झाली ज्यामध्ये 1 दशलक्षाहून अधिक लोक सहभागी झाले होते.
